Historia Obrazu Matki Bożej Różańcowej – Pani Andrychowskiej 

W świeżo wzniesionej przy andrychowskim kościele kaplicy dla Bractwa Różańcowego umieszczono w 1725 r. (data widoczna w dolnej części malowidła) pokaźnych rozmiarów (110 x 210 cm) namalowany przez nieznanego artystę na płótnie techniką olejną (grunt kredowo – klejowy z domieszką pigmentu koloru ciemnobrązowego) obraz Matki Bożej Różańcowej w typie Salus Populi Romani. Na wybór typu obrazu wpływ mógł mieć fakt, że przy andrychowskim kościele w latach 1713 – 1732 funkcjonowała Stacja Misyjna zakonu jezuitów, a właśnie jezuici jako pierwsi w 1569 r. uzyskali zgodę na kopiowanie tego wizerunku i umieszczanie go w swoich domach zakonnych. Z formy obrazu wynika, że od razu malowany był w celu umieszczenia go w ołtarzu kaplicy. Ufundowała go (podobnie jak Bractwo i kaplicę) ówczesna właścicielka dóbr Andrychów Salomea Anna Czerna. (Osoba fundatorki to klęcząca, trzymająca w ręku różaniec postać w dolnej części obrazu pomiędzy dwoma aniołami.)

Obraz był kilkakrotnie konserwowany, przemalowywany, był nawet wyposażony w ozdobne blachy i korony, co było zawsze solidnie odnotowywane. Ostatnia gruntowna renowacja obrazu podjęta staraniem proboszcza ks. Stanisława Sikory w 1962 r. przywróciła mu częściowo pierwotny wygląd. W efekcie, jak napisał proboszcz, na odpust Matki Bożej Różańcowej 7.10.1962 powrócił odnowiony obraz Matki Bożej Różańcowej. Zdjęto blachy sukienek posrebrzanych, odnowiono malaturę i ukazał się ludziom nieznany, piękny obraz Matki B. Różańcowej „Pani Andrychowskiej”. 

Przed koronacją w Andrychowie

8 stycznia 2024 r. watykańska Dykasteria ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów wyraziła zgodę na koronację koronami papieskimi obrazu Matki Bożej Królowej Różańca Świętego znajdującego się w kościele św. Macieja w Andrychowie. O Maryi na tym obrazie mówi się zwyczajowo jako o „Pani Andrychowskiej”. Koronacja zaplanowana jest na 21 czerwca 2025 r.

Po raz pierwszy publicznie propozycję ukoronowania andrychowskiego obrazu wyraził Ordynariusz Diecezji Bielsko – Żywieckiej ks. bp Roman Pindel podczas odpustu parafialnego w tej parafii 2 października 2022 r. Biskup mówił wtedy m.in. o niezwykłym znaczeniu tego obrazu i modlitwy różańcowej w dziejach andrychowskiej parafii. Koronacja wizerunku w przekonaniu ks. bp. R. Pindla byłaby kolejnym w historii Andrychowa przejawem kilkuwiekowej, szczególnej pobożności różańcowej w tym miejscu i jej ugruntowaniem we współczesnym pokoleniu.

Koronacja koronami papieskimi 

Koronacja obrazów Matki Bożej jest jednym z przejawów czci Jej oddawanej. Szczególnie od Soboru Efeskiego w 431 r., gdzie potwierdzono prawdę wiary, że Maryja jest Matką Boga, Syna Bożego, Jezusa Chrystusa, zaczęto na Wschodzie i Zachodzie ukazywać w sztuce Maryję z koroną na głowie. Koronowanie obrazów Matki Bożej zapoczątkowano w Italii pod koniec XVI w., ale samo koronowanie miało charakter prywatny. Do rozwoju koronowania wizerunków Maryi przyczyniło się zainteresowanie papieży tą kwestią. Na przykład papież Klemens VIII (zm. w 1605 r.) ukoronował sławny obraz „Salus populi romani” („Wybawienie ludu rzymskiego”) z bazyliki Santa Maria Maggiore (na wzór którego namalowano andrychowski wizerunek). Od początku XVIII w. zaczęto dokonywać koronacji poza granicami Italii. Po raz pierwszy w Polsce ukoronowano w roku 1717 obraz Matki Bożej Częstochowskiej na Jasnej Górze. W 1927 r. dokonano koronacji obrazu Najświętszej Maryi Panny Ostrobramskiej w Wilnie. W latach 1717 – 2000 ukoronowano w Polsce 196 wizerunków Matki Boskiej.

Jak uzyskuje się zgodę

Aby uzyskać zgodę Watykanu na koronację wizerunku (obrazu lub figury) koronami papieskimi (bo możliwa jest także koronacja koronami biskupimi), należy spełnić kilka warunków. Należy m.in. we właściwym czasie wysłać do Kongregacji Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów kilka dokumentów. Przede wszystkim prośbę biskupa danej diecezji, krótki rys historyczny parafii i wizerunku oraz historię i opis przejawów kultu tego wizerunku. Jeśli chodzi o sam obraz, należy także przedstawić jego analizę i interpretację jako dzieła sztuki (np. wartość artystyczną). Dołącza się także pisma, prośby i podpisy osób kościelnych i cywilnych, które popierają prośbę i ukazują pragnienia ludu chrześcijańskiego w tej sprawie.

Parafia św. Macieja wszystkie te dokumenty przygotowała w roku 2023 i przekazała do Kurii Diecezjalnej. Wraz z pismem – prośbą Biskupa Ordynariusza trafiły one do Watykanu 15 grudnia 2023 r. Dodatkowym warunkiem jest, aby na dzień koronacji wybrać święto Maryjne albo inny dzień świąteczny. Nie należy dokonywać koronacji w największe uroczystości Pańskie lub w dni pokutne. Andrychowskie uroczystości przewidziano na święto Matki Bożej – Przyczyny naszej Radości.

Wypowiedzi o wizerunku:

Proboszcz Parafii św. Macieja w Andrychowie ks. prał. Stanisław Czernik:

Wydarzenie to będzie miało wymiar historyczny dla miasta i religijny dla naszej parafii i całej diecezji. Wsłuchując się w opinie naszych parafian, którzy często wspominali, jak idąc do szkoły czy pracy, wstępowali rano do kościoła na krótką modlitwę. Przychodzili do Matki Bożej. Jednocześnie codziennie obserwuję Grotkę NMP z Lourdes przy naszym kościele i widzę, jak każdego ranka podjeżdżają tu samochody i wysiadają z nich często elegancko ubrani ludzie, by w chwili skupienia się tu pomodlić. I tak to się dzieje przez cały dzień aż do późnych godzin nocnych. W otwartej w 2006 r. Kaplicy Całodziennej Adoracji Najświętszego Sakramentu także rozwija się modlitwa związana z Matką Bożą; splata się adoracja Syna i Matki. Choćby comiesięczne, całodobowe Jerycho Różańcowe.

Ponadto zgłębiając historię parafii i śledząc rozwój modlitwy różańcowej, widzimy ogromne zaangażowanie dawnych właścicieli tutejszych dóbr a potem  i tutejszych parafian w promowanie tego kultu. Ukoronowaniem tego było przyznanie przez papieża przywileju odpustu różańcowego dla naszej parafii. Ta atmosfera pobożności Maryjnej w tym miejscu stała się dla mnie bodźcem, żeby poczynić starania o koronację obrazu, o taki dar dla Maryi. Powiedzieć trzeba, że ten obraz od początku swego istnienia cieszył się szczególnym szacunkiem i otaczany był nadzwyczajną troską i modlitwami. 

Ks. bp Roman Pindel, Ordynariusz Diecezji Bielsko – Żywieckiej:

Pierwowzór tego obrazu, który widzimy w ołtarzu głównym, znajdziemy w Bazylice Santa Maria Maggiore. W tej parafii ważne jest, że właśnie w tym sanktuarium, najważniejszym w całym świecie katolickim, od roku 2016 jej archiprezbiterem czyli rektorem jest ks. kard. Stanisław Ryłko, pochodzący właśnie z tej parafii. /…/

W tejże bazylice w osobnej kaplicy doznaje wielkiej czci obraz Matki Bożej Śnieżnej, nazywanej tak od cudu, jaki wydarzył się kiedyś w Rzymie, gdy w sierpniu, najgorętszym miesiącu roku, na miejscu stojącej dziś świątyni pojawił się śnieg. /…/

Tak zasłynął, że liczne jego kopie były później ukoronowane na świadectwo doznanych łask, cudów uproszonych przez wstawiennictwo Maryi. W samej Polsce kopie tego obrazu doznają czci w kilkudziesięciu miejscach, które są sanktuariami. A kilkanaście tego typu obrazów, jak w tej świątyni, zostało ukoronowanych. Odbywające się kolejne koronacje wzbudzają ufność u nowych czcicieli Matki Bożej. /…/